Joker - Adembenemend, controversieel en angstaanjagend

Tv, film, strips, boeken; geen enkele schurk is zo iconisch als de Joker en het personage kent dan ook al flink wat interpretaties. De bekende Batman-schurk heeft met Joker nu zijn eigen film gekregen, waarin Joaquin Phoenix het iconische personage vertolkt. Lees snel onze Joker review als je benieuwd bent of dit voor een gouden cocktail zorgt!

Dat DC het de laatste jaren niet makkelijk heeft gehad, is geen geheim. Een universum als het MCU, maar dan met Batman en Superman, sloeg de plank volledig mis en zelfs Justice League, waarin de grootste helden van het merk werden samengebracht, werd matig ontvangen. Natuurlijk waren er uitzonderingen met Wonder Woman en Shazam!, maar het bouwen van een universum ging alles behalve gemakkelijk. DC ziet dat ook in en komt met Joker, een film die compleet los staat van alles wat je van DC hebt gezien in de afgelopen tijd.

Joker gaat dus over het ontstaan van de iconische superschurk en de man die achter de make-up schuilgaat. Zijn naam is Arthur Fleck, een eenzame man van middelbare leeftijd die bij zijn moeder woont en wiens leven allesbehalve meezit. Mensen vinden hem raar, hij lacht nogal vreemd en overal waar hij komt, is hij het buitenbeentje.

Iedereen die ook maar enigszins een idee heeft van de naam Joker weet dan ook dat je eigenlijk zit te wachten totdat het mis gaat en Arthur helemaal breekt. Waardoor maakt eigenlijk niet uit. Het mantra van de Joker is immers dat eenieder maar één slechte dag nodig heeft om te breken en gestoord te worden zoals hij.

Dat de film dan ook vrij traag op gang komt, zeker in de eerste dertig minuten, neem je al snel voor lief omdat je gefascineerd bent door wat er in het hoofd van Arthur omgaat. Vanaf de eerste seconde ben je benieuwd naar zijn mentale staat en of hij het allemaal nog wel op een rijtje heeft. Iets wat je maar moeilijk kunt peilen gedurende de volledige 122 minuten-durende film.

Dat je zo geboeid kijkt heeft honderd procent te maken met het acteerwerk van Phoenix, bekend van films als Her, Walk The Line en Gladiator. De film draait in zijn essentie om Arthur en dus is het aan Phoenix om de film te dragen, iets wat hij dubbel en dwars doet. Met zijn kille blik en mysterieuze uitstraling steelt hij elke scène in de film en dat is knap.

Phoenix is immers in vrijwel elke scène te zien en toch weet hij ervoor te zorgen dat je geen seconde wil missen van wat hij doet. Zelfs het dansen in zijn ondergoed oogt indrukwekkend, al heeft dat vooral te maken met de lichamelijke toestand van Arthur. Phoenix verloor meer dan 20 kilo voor de rol en het resultaat op het witte doek is bijna pijnlijk om naar te kijken.

Toch hebben we het hier slechts over een klein onderdeel van het acteerwerk dat Phoenix verricht, want wanneer de druk op de ketel komt is het pas echt smullen geblazen. Je weet vrijwel nooit wat deze beginnende Joker gaat doen en daardoor zit je op het puntje van je stoel. In je achterhoofd weet je dat Fleck totaal niet te lezen is en dat hij zomaar een chaotische storm kan loslaten die alles op z’n kop zet. Precies dat is wat Phoenix zo goed laat zien en het zal ons dan ook niet verbazen als hij voor een Oscar genomineerd wordt voor zijn werk in Joker.

Niet alleen Phoenix straalt in Joker, want de film zelf is volledig ondergedompeld in een heerlijk ouderwets stijltje dat passend is bij de tijdsperiode van de film, namelijk de jaren 80. Die tijdsperiode speelt dan ook een grote rol binnen de film, want deze plaatst Gotham in een tijd waarin het slecht gaat met de stad. Het aantal misdaden neemt toe, er is een staking gaande waardoor afval zich ophoopt op de straten en de rijken profiteren van de armere inwoners.

Tevens is het een tijd die veel parallellen kent met de hedendaagse wereld waarin we leven, waardoor de film een gevoelige snaar kan raken bij sommigen. Een scenario waarin iemand met mentale problemen de film interpreteert als verheerlijking van terrorisme is niet moeilijk in te beelden. Sterker nog, de verkeerde ogen hoeven de film maar te zien en de film kan als inspiratiebron gebruikt worden om zelf acties van de Joker uit te voeren. Dit mag dan wel niet de bedoeling zijn van regisseur Todd Phillips (bekend van The Hangover-films) die simpelweg kunst wilde maken, maar de potentie is er zeker.

Toch verdient Phillips bovenal lof voor de charmante en realistische stijl die hij weet te creëren en die doet denken aan oude films van Scorsese, waaronder Taxi Driver. Phillips weet precies wat hij wil brengen in deze karakterstudie en gebruikt de gewelddadige stad Gotham als een personage waardoor je alleen maar meer in de film gezogen wordt.

De muziek heeft hier overigens ook een groot aandeel in, want het strijkkwartet sluit constant aan op het akelige gevoel dat je bekruipt wanneer je naar Arthur kijkt. Je nekharen staan steeds weer overeind en het is dan ook goed mogelijk dat je meerdere keren kippenvel van onrust krijgt. We kunnen het bijna garanderen voor de tweede helft van de film, waarbij we zelf moeite hadden om onze kin van de vloer te rapen.

Joker is adembenemend, controversieel en angstaanjagend. Zodra je de zaal uitloopt, wil je eigenlijk even douchen om te bekomen van de chaotische en spraakmakende achtbaanrit die je net hebt gezien. Joaquin Phoenix levert één van de beste acteerprestaties van 2019 met een personage dat constant weet te boeien vanwege zijn onvoorspelbare natuur. Dat het eerste halfuur wat trager is, kan bij sommigen in het verkeerde keelgat schieten, maar verder valt er niet veel op Joker aan te merken.

Todd Phillips had een duidelijk doel voor ogen met deze film en houdt niet terug als het aankomt op brutaliteit, ziekte en de neerwaartse spiraal die Arthur doormaakt. Combineer dit met prachtig camerawerk, een setting waar de stijl vanaf druipt en muziek die het beeld vrijwel perfect aanvult en je hebt mogelijk één van de beste films van het jaar. Ongeacht je mening over stripboekenfilms is Joker een film die je op het witte doek moet zien.