Hoe willekeurige beloningen de aandacht van online gamers vasthouden

Willekeurige beloningen in de vorm van loot boxes, boss drops en exclusieve items: vrijwel iedere gamer heeft er een mening over. Dit debat is zelfs zo groot dat er recent nog in de Tweede Kamer over gediscussieerd werd. Het psychologisch onderzoek achter willekeurige beloningen stamt uit de jaren ‘50, en wordt vandaag de dag in veel meer dan alleen videospellen gebruikt. Worden games verpest door onvoorspelbare beloningen, of maken ze het spel juist extra spannend?

De psychologie achter willekeurige beloningen

Het idee van willekeurige beloningen komt voort uit de gedragspsychologie, en werd voor het eerst beschreven door B.F. Skinner. In de jaren ‘50 voerde Skinner een onderzoek uit op twee groepen muizen. In het verblijf van de eerste groep, bracht hij een knop aan die zorgde voor een grote of kleine beloning.

De tweede groep muizen kreeg toegang tot een knop die telkens voor dezelfde, middelgrote beloning zorgde. Skinner merkte op dat de eerste groep muizen meer geneigd waren om compulsief op de knop te drukken.

Met name grote game studio’s voegen steeds vaker vergelijkbare mechanismen aan hun spellen toe. Spelers kunnen beloningen vrijspelen wanneer ze een bepaalde mijlpaal, zoals het verslaan van een baas, behalen, maar het resultaat van de beloning is willekeurig. 

Wanneer een speler een minder goede beloning ontvangt dan gehoopt, is hij of zij des te sterker geneigd om het opnieuw te proberen. Uit onderzoek blijkt verder dat deze onzekerheid het spel extra spannend maakt. Juist de afwachting van de beloning zorgt voor verhoogde dopamine niveaus. 

De game industrie is trouwens niet de enige sector die de kracht van willekeurige beloningen inzet. Een betrouwbaar casino zonder vergunning gebruikt onvoorspelbaarheid om simpele spellen ontzettend spannend te maken. Maar ook datingapps profiteren van het verwachtingspatroon dat gecreëerd wordt rondom swipen en het vinden van matches. 

Hoe games onvoorspelbaarheid gebruiken om spelers te motiveren

Loot boxes worden meestal gezien als het ultieme voorbeeld van willekeurige beloningen in spellen, en zijn nogal omstreden. De populariteit van deze digitale beloningen is zo enorm, dat er zelfs externe websites bestaan waar spelers hun gewonnen items kunnen verhandelen. 

CS:GO wordt vaak gezien als het spel dat het idee van loot boxes met ruilbare items populariseerde, en waar je de meest waardevolle cosmetics kan vrijspelen. Oudere spellen zoals Team Fortress 2 en Maple Story maakten echter al gebruik van vergelijkbare systemen, en waren er een stuk eerder bij.

Alhoewel loot boxes synoniem staan met willekeurige beloningen in games, is dit zeker niet het enige voorbeeld van psychologische trucs in videospellen. Dagelijkse log-in rewards, tijdelijke evenementen en extreem zeldzame boss drops zijn allemaal bedoeld gamers extra motiveren om een spel te blijven opstarten.

Willekeurige beloningen: spannend spelelement of oneerlijk?

Loot boxes hebben een vrij negatief imago, omdat deze volgens veel gamers het ultieme voorbeeld zijn van pay-to-win functionaliteiten. Spelers kunnen loot boxes of andere willekeurige beloningen vaak vrijspelen door het spel te spelen en challenges te voltooien, maar bij aardig wat games zijn loot boxes ook aan te schaffen met echt geld.

Dit zorgt ervoor dat spelers met flinke financiële middelen een oneerlijk voordeel kunnen kopen. Pay-to-win gaat tegenwoordig trouwens veel verder dan loot boxes, zo was er kort geleden nog veel ophef over exclusieve audio functionaliteiten in Black Ops 6 die spelers een strategisch voordeel zouden kunnen geven.

De enorme populariteit van lootboxes en skin markplaatsen laat echter ook zien dat dit iets is waar veel spelers plezier uit halen. Sommige streamers maken zelfs urenlange video’s waarin ze bijvoorbeeld CS:GO cases of FIFA pakjes openmaken. Daarnaast kan onvoorspelbaarheid juist een extra laag van spanning en strategie aan een spel toevoegen. 

Een goed voorbeeld hiervan is Hearthstone. Het populaire Blizzard kaartspel, dat inmiddels al meer dan 10 jaar de digitale TCG markt domineert, heeft willekeurigheid een essentieel onderdeel gemaakt van de spelervaring.

Aardig wat van de krachtigste kaarten zijn juist zo goed vanwege de willekeurige effecten, die in je voordeel of tegendeel kunnen werken. Niet alle Hearthstone fans zijn echter lovend over de ontwerpkeuzes van Blizzard. De bekendste Nederlandse speler, oud-wereldkampioen ThijsNL, kondigde onlangs nog aan dat hij geen deel meer uitmaakte van het Hearthstone team van G2 Esports. 

Game ontwikkelaars zullen in ieder geval niet snel stoppen met het toevoegen van onwillekeurige beloningen en uitkomsten in hun spellen. De toekomst van loot boxes in Nederland is echter onzeker. Op 11 november 2024 vond er een debat in de Tweede Kamer plaats waarin een mogelijk verbod op loot boxes werd besproken. Er is dus absoluut hoop voor gamers die een hekel hebben aan pay-to-win functionaliteiten.