Column: Bioscopen worden oneerlijk voorgetrokken in Nederland

De nieuwe regeringspartijen hebben eerder deze maand hun plannen gepresenteerd. Maar bioscopen worden daarbij oneerlijk voorgetrokken ten opzichte van het culturele broertje.

Voordat het nieuwe akkoord werd gepresenteerd door de PVV, BBB, NSC en VVD waren veel plannen al duidelijk. Op een aantal vlakken zijn de partijen het namelijk duidelijk met elkaar eens. De formatie heeft voornamelijk zo lang geduurd omdat de partijen op andere vlakken het allesbehalve met elkaar eens zijn en dan is het een kwestie van (veel) water bij de wijn doen.

Eén plan dat in het regeerakkoord staat, is alleen een nieuw idee dat bovendien vrij opmerkelijk is. Het nieuwe kabinet wil namelijk het btw-tarief op de culturele sector verhogen naar 21 procent, in plaats van de huidige 9 procent. Op zichzelfstaand is dat niet zo gek, omdat de beoogde kosten voor de plannen behoorlijk hoog zijn - bijvoorbeeld het bevriezen van het eigen risico - en het geld toch ergens vandaan moet komen. En nu zijn meerdere partijen die het akkoord steunen toch al geen grote fan van de culturele sector.

Wat alleen wel opmerkelijk is, zijn de uitzonderingen die worden gemaakt. De btw-verhoging geldt namelijk niet voor bioscopen en daguitjes, zoals pretparken en dierentuinen. En dat is een duidelijke boodschap van het nieuwe kabinet. ‘Linkse’ uitjes als theater en musea worden duurder, terwijl de uitjes voor het grote publiek buiten schot blijven.

Een paar jaar geleden zou ik het niet vreemd gevonden hebben als de regering de bioscopen zou helpen om overeind te blijven. In de coronajaren konden lange tijd immers geen mensen naar de bioscopen en toen wel de deuren open gingen, moest dat met strenge maatregelen. En op het moment dat die maatregelen verdwenen, zat het bij veel mensen niet lekker om opeengepakt in een zaal naar een film te kijken.

Tegenwoordig gaat het alleen weer een stuk beter met de bioscopen. Als er een blockbuster draait, zoals recent Dune Part 2, dan stromen de zalen vol en worden er ook de nodige popcorn, M&M’s en drankjes voor exorbitante prijzen verkocht. En het gros van de bioscopen in Nederland wordt bovendien beheerd door gigantische uitbaters, die genoeg middelen hebben om de zalen open te houden - zelfs als er iets meer btw wordt gevraagd van de bezoekers.

Hoe anders is dat alleen voor de theaters, de sector die eigenlijk de oorsprong vormt voor bioscopen. Net zoals bioscopen hadden ook theaters enorm veel last van de coronacrisis en misschien nog wel erger. Niet alleen verloren zij personeel dat verantwoordelijk is voor de verkoop van kaartjes en eten, maar ook acteurs en muzikanten raakten hun baan kwijt of moesten noodgedwongen ander werk oppakken.

Volle zalen voor theaters zijn nog veel belangrijker dan bioscopen. Met de verkochte kaartjes kunnen namelijk weer nieuwe producties worden opgezet om gespeeld te worden. En dan moet er natuurlijk ook nog promotie worden gemaakt. Een bioscoop hoeft alleen een film in te kopen bij een productiemaatschappij en distributeurs zijn verantwoordelijk voor de promotie van de film.

En het is ook niet zo dat theaters een volle kluis hadden staan voor de coronacrisis. Al jarenlang wordt er gekort op de culturele sector en met name op theaters, waardoor het al een grote uitdaging is voor veel zalen om het hoofd boven water te houden. Als het btw-tarief omhoog gaat en de bioscopen worden in vergelijking ‘goedkoper’, dan kan dat een nekschot betekenen voor de theaters.

Het zal het kabinet in ieder geval niet helpen om de plannen verder uit te voeren. Om een verhoging niet door te voeren voor een veel populairdere sector, loopt het kabinet veel inkomsten mis. Maarja, dat zijn dan weer geen plannen om jezelf populair te maken bij de stemmers.